Descartes’ Dromen

Korte inhoud Descartes’ Dromen (De omgekeerde spiegel), opera in 2 aktes

Bernard van den Boogaard

Inleiding:

Wij leven in een roerige tijd. Oorlogen omringen ons. Migratiestromen komen naar ons toe.

Individualisme versnippert het vertrouwen van mensen in hun leiders. Door al het ‘fake news’ van tegenwoordig wordt de wetenschap gewantrouwd.

Onze tijd wordt omgekeerd gespiegeld door wat er 400 jaar geleden gebeurde:

De Franse filosoof René Descartes bracht tijdens zijn verblijf in Holland een duidelijke boodschap: Zijn methodische verklaring gaf mensen juist geloof in de kracht van wetenschap in een wereld die beheerst werd door duister occultisme.

De opera kent grote tegenstellingen in emotionele ladingen:

Eerste Akte:

• Midden in de strijd van de 30-jarige oorlog ontstaat zijn verlichte denken
• Komische dialogen met zijn goochelende knecht Jean
• In een ‘discours’ met wetenschappers uit zijn tijd blijkt de angst voor de kerkelijke ban
• Intense belevenis van Descartes in zijn geheime relatie met zijn huishoudster Helena.
• De tegenstellingen van de standen (hoge heren, Descartes en Jacob van Kampen) en dienstpersoneel     (Helena en Reijntgen) culmineert wanneer de ene vrouw bevalt en de andere bijna gelijktijdig haar zieke dochter verliest.
• De liefdesbaby van Descartes en Helena, Francine, overlijdt op jonge leeftijd. Een dramatisch keerpunt in de opera.

Tweede Akte:

• Tegenwerking van hovelingen als hij koningin Christina lesgeeft
• Heftige dromen waarin de strijd met de theoloog Voetius letterlijk wordt uitgevochten
• Strijdende koorlieden in 2 partijen
• In zijn stervensuur is Descartes’ laatste droom mild: Helena bezingt zijn trouw aan haar als hij haar een royale bruidsschat geeft om te kunnen hertrouwen.